اعتماد نوشت: «رستاخیز» گرفتار بلای اکران

امروز صبح خانه سینما، خانه صنفی اهالی سینما در جلسه‌ای فوری با حضور اعضای هیات‌مدیره این نهاد به تعلیق وضعیت اکران فیلم «رستاخیز» رسیدگی می‌کند. «رستاخیز» پس از گذشت نزدیک به دوسال از آخرین و نخستین باری که در جشنواره فجر نمایش داده شد و پس از گذر از فیلترهای متفاوت به دلیل مخالفت مراجع دینی با شکل روایت عاشورا، با اصلاحیه و کوتاه شدن زمان فیلم مجوز نمایش گرفته بود و قرار بود عید فطر به نمایش عموم درآید؛ اما در آخرین روز از سوی ارشاد و به دستور سازمان سینمایی تا اطلاع ثانوی این اکران متوقف شد. علت این تعلیق حواشی مهم‌تر از متنی بود که برای این فیلم ساخته شد؛ موضع‌گیری‌ها درباره این فیلم از همان زمان که ارشاد به فیلم مجوز نمایش داد شروع شد که البته ریشه این اعتراضات به جشنواره فجر دو سال پیش باز می‌گشت. . برای بهتر فهمیدن آنچه امروز برای این فیلم پیش آمده شاید بهتر باشد مروری بر اتفاقات گذشته داشت.

اول- هرچه به نمایش فیلم نزدیک می‌شد در شبکه‌های اجتماعی و موبایلی سخنانی علیه فیلم منتشر می‌شد که معلوم نبود مشخصا از چه نشات می‌گرفت. زیرا برخی از رسانه‌های اصولگرا که پیش‌تر در جشنواره فجر و همزمان با نمایش «رستاخیز» مواضع تندی علیه فیلم گرفته بودند همقدم با فیلم شده بودند و نسبت به قبل علیه فیلم موضع‌گیری نمی‌کردند. حتی در مراسم رونمایی از فیلم دوربین صدا و سیما نیز برای پوشش مراسم رونمایی در سالن نمایش فیلم حضور داشت و همه اینها تغییر فضای مخالفان را پس از اصلاحیه‌هایی که بر فیلم صورت گرفته بود؛ نشان می‌داد. در مطالبی که شبکه‌های مجازی و اجتماعی منتشر می‌شود می‌توان نام بسیاری از مداحان از جمله حاج منصور ارضی را دید که علیه این فیلم موضع‌گیری صریح و جدی و تندی کرده‌اند و حتی تهدید. مشکل این مخالفان با فیلم بیشتر بحث مضمون است و چند نکته که می‌توان به طور اجمالی آنها را نمایش چهره حضرت عباس(ع) و همچنین نحوه شهادت این بزرگوار، نمایش اشتباه مقتل و نحوه شهادت حضرت علی اصغر‌ (ع) دانست.

دوم- شایعه‌های توقف اکران «رستاخیز» از همان روز رونمایی فیلم نیز به گوش می‌رسید. وقتی در این مراسم فیلم با ۴۵ دقیقه تاخیر به نمایش در آمد بعد از نزدیک به ١٠ دقیقه که از نمایش فیلم گذشت، ابتدا صدای فیلم قطع شد و بعد هم خود فیلم و پس از آن نیز چراغ‌ها بود که روشن شد. یک منبع آگاه به «اعتماد» گفت که «مدیریت موزه دفاع مقدس جلوی نمایش فیلم و مراسم رونمایی فیلم را به دلیل همین اعتراضات گرفته است». البته که بعد از رایزنی‌های صورت گرفته و گذشت نزدیک به بیست دقیقه مدیریت موزه کوتاه آمد و فیلم به نمایش درآمد.

سه- روز دوشنبه ٢٢ تیرماه غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش و مدیر پخش حوزه هنری درباره «رستاخیز» به تسنیم گفته بود که «نسخه اولیه «رستاخیز» ٢١٠ دقیقه بود که در جشنواره سی و دوم فیلم فجر اکران شد ولی در نسخه جدید برای نمایش در سینماها به مدت زمان ١٢٧ دقیقه، اصلاح شده است». او تاکید کرده بود که معترضان فیلم صبر کنند تا نسخه جدید فیلم را ببینند که موارد مورد اعتراض‌شان رفع شده است.

چهار- اما حواشی ایجاد شده برای فیلم به قدری بود که فیلم به اکران نرسیده متوقف شد. در آستانه اکران این فیلم در عید سعید فطر، سازمان سینمایی وزارت ارشاد اطلاعیه‌ای داد که در آن آمده است: «نظر به رعایت جایگاه و شان مراجع عظام تقلید و عالمان شاخص دینی یادآوری می‌کنیم که اکران فیلم «رستاخیز» تا تامین نظر برخی از مراجع بزرگوار تقلید به تعویق می‌افتد».

پنج- با اعلام این خبر از سوی سازمان سینمایی اما ماجرا به پایان نرسید. روز چهارشنبه ٢۴ تیرماه مدیر سینما شکوفه علی سرتیپی که یکی از سینماهایی بود که قرار داشت تا «رستاخیز» را نمایش بدهد در گفت‌وگویی با ایلنا گفته بود که گروهی از مخالفان فیلم با مراجعه به سینما از ما خواستند تا پزتیوهای فیلم رستاخیز را در اختیار آنها قرار دهیم تا فیلم را از بین ببریم. این تهیه‌کننده سینما ادامه داده بود که تعداد این افراد نزدیک به ۴٠٠ نفر بوده است و وقتی با مخالفت ما روبه‌رو شدند؛ کار به درگیری لفظی و فیزیکی کشید که مداخله نیروی انتظامی را به دنبال داشت که بعد از دخالت نیروی انتظامی، تشنج و درگیری آرام شد و معترضان مشغول قرائت دعا شدند و بعد از انتشار بیانیه سازمان سینمایی و تعویق اکران فیلم، سالن سینما را ترک کردند. البته که این نخستین بار نبود که نسبت به این فیلم چنین واکنش‌هایی صورت می‌گرفت و پیش‌تر نیز بنرهای تبلیغاتی این فیلم در سطح شهر و شهرستان‌ها از سوی معترضان به این فیلم مذهبی پایین کشیده شده بود.

شش- اکنون سوال مهم این است که موضوع اکران فیلم چگونه باید حل شود؟ مشکلات مربوط به این فیلم همه از مواردی است که اکران و نمایش این فیلم را بر اساس سیاستگذاری‌های ارشاد پیچیده‌تر می‌کند. با توجه به این موارد نیز ارشاد باید پیش‌تر فکری برای این پروژه میلیاردی مذهبی می‌کرد و خود را برای این موضوعات از پیش آماده می‌کرد که اگر چنین بود حالا ارشاد دربرابر این مواضع، راهکار خود را داشت و نه اینکه یک روز به نمایش فیلم در سطح کشور جلوی اکران فیلم را بگیرد. یا حتی بهتر است که بگوییم بهتر بود که از همان زمان که این فیلم در حال ساخت بود این حساسیت‌ها لحاظ می‌شد و قدم به قدم پیش می‌رفت تا بتواند مراجع، و قشرهای مذهبی و مردم جامعه را که از کودکی با داستان عاشورا بزرگ می‌شوند را همراه خود کند. اتفاقی که برای «رستاخیز» رخ داده است را می‌توان از چند زاویه بررسی کرد: اینکه وقتی قرار است داستان مذهبی که ریشه در عقاید مردم دارد، ساخته شود و دارای حساسیت‌های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است، باید از ابتدای مسیر همگام با اکثریت جامعه قدم برداشت و جامعه را در جریان ساختش به طور کامل قرار داد تا جامعه این‌گونه شوکه نشود. هم اینکه وقتی ارشاد و سازمان سینمایی می‌داند که فیلمی می‌تواند چنین حواشی‌ای به همراه داشته باشد، باید با سیاستگذاری و آمادگی وارد عمل شود که این یعنی تدبیر، یعنی همان شعاری که رییس‌جمهور بر آن تاکید می‌کند؛ از دل تدبیر است که امید زاییده خواهد شد.