حالا دیگر قصهی اکران نشدن «رستاخیز» را همه از بَر شده اند از بس که رسانهها به بهانههای مختلف از همان اول، آنرا با آب و تاب فراوان تعریف کردند. قصهی اکران دوسانسه، تجمع جلوی وزارت ارشاد، زنِ قمه زن، دستور وزیر برای تعلیق اکران، مصاحبههای احمدرضا درویش کارگردان فیلم، ربط دادن عدم اکران به ماجرای مذاکرات ۵+۱، شکایت عوامل فیلم از وزارت ارشاد و … .
اما این بحثها در مورد فیلمی است که هنوز رنگ سالنهای سینمایی را ندیده است و همهی قضاوتها و تلاشها برای عدم اکران فیلم، غیرسینمایی است.
رستاخیز برای اولین بار در جشنواره سی و دوم فیلم فجر اکران شد. همان زمان نقدهایی بر محتوای فیلم وارد شد. نقدها در مواردی به قصههای در حاشیه ماجرای اصلی فیلم، برخی صحنهها و میزان مطابقت آنان با مستندات تاریخی اشاره داشت و نهایتاً در موارد گوناگون منجر به حذف یا اصلاح و یا توضیح این صحنهها شد. سرانجام نسخه نهایی این فیلم ۴۰ دقیقه نسبت به نسخه گذشته کوتاهتر شد.
تیرماه امسال احمدرضا درویش بعد از اکران افتتاحیه نسخه ثانویه فیلم، در جمع خبرنگاران گفت که فیلم را بنا به نظر مراجع و علما ۴۰ دقیقه کوتاه و عمده انتقاداتی که به فیلم وارد شده را اصلاح کرده است. درویش همچنین اذعان داشت که از تدوین جدید فیلمش راضی است.
کارگردان فیلم رستاخیز حالا دیگر راضی است که نسخه اصلاح شده فیلمش در سینماهای کشور اکران شود و در معرض دید مخاطبان ایرانی، به بوته نقد بگذارد. اگر چه هنوز عمده اعتراضات به این فیلم به نمایش چهره بازیگر نقش حضرت عباس(ع) و تنی چند از بازیگران نقش اصحاب حضرت حسین(ع) است. اما در مورد این مساله هم طبق نظر برخی مراجع این مسئله مجاز است و عدهای دیگر از مراجع نیز با تکیه بر لزوم حفظ حرمتها و ممانعت از هرگونه وهن احتمالی با نمایش تصاویر بازیگران ایفاکننده این نقشها، مخالفت میکنند.
به هر حال قرار شد، فیلم سینمایی «رستاخیز» با مجوز نمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اکران شود و برای اولین بار در یک اثر سینمایی، چهره بازیگر نقش حضرت ابوالفضل (ع) نمایش داده شود. ولی به دستور همین وزارتخانه در پایان نخستین روز اکرانش در تاریخ ۲۴ تیرماه از پرده پایین آمد.
دستور جناب وزیر گره به کار اکران فیلم انداخت. جنتی در جشن سینمای ایران و در آخرین اظهارنظرش برای راه حل اکران فیلم رستاخیز گفت: آقای درویش باید هاله نور بر چهره بازیگر نقش ابوالفضل (ع) بیاندازد تا فیلم بتواند اکران شود. ما هیچ ایراد دیگری به محتوای فیلم نگرفتیم. این اشکال در مورد فیلم (سریال) مختارنامه گرفته شد و در صدا وسیما نیز نگذاشتند چهره حضرت ابوالفضل (ع) نشان داده شود.
با این اظهارنظرها، گویا گره کار فقط به دست جنتی باز میشود ولی جناب وزیر هم دوست ندارد، جنجال اکران رستاخیز با چاشنی جسارت مدیریتی تمام شود.
احمدرضا درویش که در اولین حضور تلویزیونیاش پس از ساخت «رستاخیز» به برنامه شهر فرنگ شبکه خبر رفته بود، گفت: آرزوی من این است که «رستاخیز» در کشورم اکران شود. فیلم دیده شود و نقد شود. هر اثر فرهنگی ابتدا باید دیده شود تا تبدیل به گفتوگوی اجتماعی شود. باید اجازه بدهند که یک اثر فرهنگی تبدیل به یک گفتوگوی اجتماعی شود.
درویش میگوید که کارگروهی در وزارت ارشاد برای اکران رستاخیز تشکیل شده است و تصمیم گیری برای اکران عمومی منوط به نظر آنها است. ولی لازم است این موضوع را مرور کنیم نسخه دوم «رستاخیز» بر پایه شخصیت و قهرمانیهای حضرت ابوالفضل (ع) نهاده شده است. درست است که قصه از زاویه دید بکیر بن حر روایت میشود ولی نمیتوان نسبت به تمرکز فیلمساز بر نمایش چهره بازیگر نقش حضرت ابوالفضل (ع) غافل بود و دستور به حذف آن داد. اگرچه در همان نسخه اولیه نقدهای زیادی بر شخصیت پردازی اشقیا و اولیای «رستاخیز» وارد شد ولی کارگردان این اثر پای تدوین نسخه ثانوی فیلم ایستاد و آن را متعلق به خودش میداند. بعید است که تهیهکننده و کارگردان این فیلم زیر بار اصلاح سوم فیلم بروند و با هالهی نور، شخصیتهای فیلم را دستخوش تغییر قرار دهند.
از طرف دیگر «رستاخیز» اگر بار دیگر به سلیقهی مدیری شقه شقه شود دیگر جای نقد به یک اثر دینی از دست میرود. منتقدان و مخاطبان با اثری مواجه میشوند که عوامل تولید در مقابل نقدهایشان طبیعتاً میگویند که اثر هنری ما آن چیزی نشده است که می خواستیم. به قول درویش رستاخیز باید اکران عمومی شود تا محلی برای گفتمان اجتماعی شود.
تنها اثر سینمایی عاشورایی، فعلا در پستو مانده و راه نقد بر آن بسته شده است همین میشود که اگر کارگردان دیگری سراغ ساخت اثرعاشورایی برود از نقدهای بی روتوش مخاطبان «رستاخیز» بی بهره است.
خبرگزاری تسنیم: معین احمدیان