کارگردان «عصر روز دهم» معتقد است ساخت فیلم کامل و بینقص درباره واقعه عاشورا ممکن نیست.
گروه سینمای ایران- سارا کنعانی: مجتبی راعی می گوید باید با در نظر گرفتن اینکه اساسا هیج فیلمی نمی تواند حق مطلب واقعه عاشورا را به شکل تمام و کمال ادا کند با «رستاخیز» مواجه شد. آن وقت است که امکان اکران بدون مشکل آن هم میسر میشود. با او درباره حاشیه های اکران جدیدترین ساخته احمدرضا درویش صحبت کردیم.
نظر شما درباره توقف اکران «رستاخیز» چیست؟
مجتبی راعی: وقتی فیلمی از ارشاد مجوز میگیرد و بدون تخطی از قوانین فیلمنامه را جلوی دوربین میبرد، به صلاح مملکت نیست که کسانی به شکل فرا قانونی وارد ماجرا بشوند و دخالت کنند.
دلیل عمده این انتقادها شاید این باشد که عدهای با ذهن ایدهآل گرا با فیلم مواجه میشوند و توقع دارند یک روایت کاملا منطبق با واقعیت را مشاهده کنند.
من معتقدم هر کسی تا روز قیامت هر فیلمی بسازد نمی تواند قیام امام حسین (ع) را به همان شکلی که بوده نشان بدهد. پس اگر تا صد سال دیگر هم یک کارگردان درباره این موضوع فیلم بسازد ما می توانیم به او بگوییم حق مطلب واقعه را ادا نکرده است. من فکر میکنم فلسفه عاشورا در قالب هیچ اثر هنری شامل نقاشی، فیلم، کتاب و … به طور صد در صدی قابل بیان نیست. بنابراین اساسا خطاست که فکر کنیم فیلمی می تواند ساخته بشود که تمام جنبه های قیام امام حسین (ع) را نشان بدهد.
به هر حال این شیوه برخورد با کارگردان اثر نیز منصفانه نیست. احمدرضا درویش ۱۰ سال برای این پروژه زمان گذاشته است.
احساس میکنم منتقدانی که دارند این چنین تند و بی پروا برخورد میکنند، گویا تصور می کنند ایشان از روی قصد و عمد خواسته آن واقعه بزرگ را اشتباه روایت کند. در حالی که ممکن است در فیلم ضعفهایی وجود داشته باشد، اما این ها عمدی نیست. نیت آقای درویش خالصانه بوده است.
به طور کلی یکی از معضلات جامعه هنری ما رواج یافتن دید منفی نسبت به یکدیگر است.
درست است. من از زبان یکی از منتقدان شنیدم که می گفت حاصل کار درویش آن گونه که باید در نیامده. امام سجاد (ع) می فرمایند اگر بشری واقعه عاشورا را آنطور که بوده است درک کند، تاب و تحملش را از دست میدهد و می میرد. این مصیبت به قدری عظیم است که از ظرفیت بشر عادی خارج است. بنابراین هیچ روضه ای در هیچ منبری نمیتواند اصل واقعه را منعکس کند. بنابراین منتقدان فیلم «رستاخیز» اگر میگویند این فیلم حق مطلب عاشورا را ادا نکرده جلوی روضه خوانی ها را هم بگیرند، به این دلیل که هیچ روضهای نمی تواند آن واقعه را به شکل درست و کامل منعکس کند.
به نمایش در نیامدن فیلمی که ۱۰ سال به خاطر آن زحمت کشیده شده اتفاقی نیست که به سادگی فراموش شود.
اگر درویش به جای این فیلم یک فیلم دختر، پسری ساخته بود که بسیاری از حریم های اخلاقی را میشکست کسی اعتراض نمیکرد. آیا چنین چیزی در عرصه فرهنگی کشور ما باعث تأسف نیست؟ اینکه ما اگر درباره امام حسین (ع) فیلم بسازیم اجازه نمایش دادن آن را نداشته باشیم و اگر یک فیلم مبتذل بسازیم بتوانیم آن را بدون مشکل اکران کنیم. در کشور ما کسانی که در منبر روضه خوانی قرار می گیرند برای تأثیرگذاری هر چه بیشتر، به هر روایتی متوسل می شوند. آیا درویش حق ندارد یک روایت درست در نسخه جدید فیلم خود را روی پرده بیاورد؟ به ما گفته اند حتی شبیه شدن به گریه کنندگان امام حسین و خود را در حالت تضرع قرار دادن نیز دارای اجر و پاداش است و شما دارای فیض میشوید. این قاعده ها چرا برای فیلمساز قیام امام حسین (ع) وجود ندارد؟ انگار هر کسی با یک گروه خاص همراه باشد مورد رحمت قرار می گیرد! ما اگر قرار باشد با همان قاعده هایی که گفتم با ماجرا روبرو شویم کسی مثل بهرام بیضایی حتما برای نگارش «روز واقعه» به بهشت میرود.